Współczesna ortodoncja to dziedzina, która specjalizuje się w leczeniu wad zgryzu. Przeprowadzane leczenie pozwala także na prawidłowe ustawienie zębów czy uzyskanie odpowiednich proporcji dolnego i środkowego odcinka twarzy. Ponadto ortodoncja może zapewnić pomoc pacjentom, którzy chcieliby uzupełnić ubytki zębowe implantami, jednak przechylenie się sąsiadujących zębów to utrudnia.
Leczenie ortodontyczne umożliwia prawidłowe ustawienie zębów, korektę wady zgryzu, a także osiągnięcie prawidłowych proporcji dolnego i środkowego odcinka twarzy. Coraz częściej ortodoncja nazywana jest także ortopedią szczękową.
Ortodonta pomaga osobom, które utraciły już zęby i ubytki zamierzają uzupełnić za pomocą implantów, a nie jest to od razu możliwe, z powodu braku miejsca (zęby sąsiadujące przechyliły się w kierunku ubytku).
Terapia ortodontyczna ma na celu nie tylko poprawę estetyki twarzy. Właściwe uszeregowanie zębów umożliwia prawidłową higienę uzębienia – chroni więc przed próchnicą. Poprawia również funkcjonalność zgryzu i zmniejsza napięcie mięśni oraz stawów. Prawidłowy zgryz chroni przed nadmiernym kamieniem nazębnym i chorobami przyzębia, zwłaszcza przed powszechną parodontozą. Ma także wpływ na poprawę wymowy.
Leczenie ortodontyczne obejmuje leczenie aparatami stałymi oraz ruchomymi.
Aparaty ruchome – pacjent może samodzielnie wyjąć z jamy ustnej, bez pomocy lekarza ortodonty. Są one stosowane u dzieci i młodzieży w okresie wzrostu. Mają również zastosowanie jako tak zwane retainery po leczeniu ortodontycznym aparatami stałymi. Ich celem jest wówczas utrzymanie efektów leczenia. Ze względu na mała precyzję i ograniczoną siłę działania, aparaty te stosuje się do ściśle określonych wad zgryzu. Mają one jednak bardzo małe zastosowanie w leczeniu wad zgryzu osób dorosłych. Aparat tego typu wykonywany jest w laboratorium ortodontycznym. Lekarz ortodonta dopasowuje i umieszcza go w jamie ustnej pacjenta. Pacjent otrzymuje od lekarza zalecenia dotyczące użytkowania aparatu, częstotliwości wizyt kontrolnych, a także wskazówki na temat higieny jamy ustnej oraz aparatu ruchomego.
Aparaty stałe – przez cały okres leczenia są na stałe przymocowane do zębów. Wyróżnia się zamki standardowe (metalowe) oraz estetyczne wykonane z przezroczystego kompozytu lub porcelany. Pozostałą część aparatów stałych stanowią elementy aktywne, takie jak: łuki, klamry, gumki, łańcuszki i sprężyny. To one przesuwają i obracają zęby. Gumki oraz mocujące metalowe łuki do zamków, mogą być w różnych kolorach, zależnie od wyboru pacjenta. Aparaty stałe dają lekarzowi możliwość precyzyjnego działania na każdy ząb, w ściśle określonym kierunku i ze ściśle określoną siłą. Siły te generowane są przez metalowe łuki – stalowe lub tytanowe.
Aparaty Estetyczne – w aparatach porcelanowych, ceramiczne zamki mają przezroczysty biały kolor przez co są mniej widoczne.